Κακοσμία : αιτίες και αντιμετώπιση
Η ευχάριστη αναπνοή είναι ένα βασικό ζητούμενο της καθημερινής μας επικοινωνίας και δραστηριότητας σε πολλά επίπεδα. Όταν αυτή δεν υπάρχει τότε αναφερόμαστε στην κακοσμία του στόματος.
Η κακοσμία του στόματος μας επηρεάζει σε ποικιλοτρόπως. Σε κοινωνικό , σε προσωπικό αλλά και σε επαγγελματικό επίπεδο. Συνήθως όσοι πάσχουν από κακοσμία δεν το καταλαβαίνουν οι ίδιοι , μιας και οι οσφρητικοί υποδοχείς τους έχουν ‘συνηθίσει’ αυτή την μυρωδιά. Με βάση αυτό το γεγονός , αποτελεί πράξη ευγένειας να ενημερώσουμε τον πάσχοντα , για να προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση της κακοσμίας.
Πρέπει στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε ότι δεν αναφερόμαστε στη σχετικά ‘αθώα’ κακοσμία μετά το πρωινό ξύπνημα. Έχει υπολογιστεί ότι η πρωινή κακοσμία παρουσιάζεται στο 90 % των ανθρώπων. Περνάει με το πρωινό βούρτσισμα των δοντιών. Αναφερόμαστε στην κακοσμία του στόματος που παραμένει όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Ο καλύτερος τρόπος για να αντιληφθούμε αν έχουμε κακοσμία είναι η αναπνοή μετά από εκπνοή μέσα σε κλειστές παλάμες.
Ποιες είναι οι αιτίες της στοματικής κακοσμίας; Ας τις δούμε αναλυτικά :
Ξηροστομία του στόματος. Είναι συνηθισμένη αιτία , (εκεί οφείλεται και η πρωινή κακοσμία) , και οφείλεται στην ελαττωμένη παραγωγή σιέλου λόγω διαφόρων αιτιών.
Στοματική αναπνοή , που έχει σαν αποτέλεσμα επίσης να στεγνώνει το στόμα. Η στοματική αναπνοή με τη σειρά της μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα της ρινικής κοιλότητας (όπως πχ στραβό διάφραγμα) ή σε υπερτροφικές αδενοειδής εκβλαστήσεις στα παιδιά (κρεατάκια) , που εμποδίζοντας την ρινική αναπνοή , οδηγούν τον πάσχοντα να αναπνέει ασυναίσθητα από το στόμα.
Ελλιπής στοματική υγιεινή. Το αποτέλεσμα της πλημμελούς στοματικής υγιεινής είναι να παραμένει πλάκα πάνω στα δόντια και υπολείμματα τροφών στα μεσοδόντια διαστήματα (ίσως η συνηθέστερη αιτία της κακοσμίας). Με την αποσύνθεση των τροφών αυτών έχουμε το δυσάρεστο αποτέλεσμα της δυσοσμίας στο στόμα. Το ίδιο ισχύει και μερικές φορές και για τη γλώσσα ιδιαίτερα αν έχει βαθιές τριχοειδής θηλές. Πολλές φορές παραμένουν πάνω της τροφές. Πρέπει και η γλώσσα να καθαρίζεται τακτικά (με την οδοντόβουρτσα χωρίς ή με ελάχιστη οδοντόκρεμα πάνω της)
Παρουσία τρυγίας (πέτρας) στα δόντια. Η πέτρα , είναι ένα ιδανικό μέρος για να φωλιάζουν τα μικρόβια. Ενώ η πλάκα αφαιρείται εύκολα με το βούρτσισμα , δεν συμβαίνει το ίδιο με την πέτρα. Έτσι τα μικρόβια που βρίσκονται μέσα της , βρίσκουν όλο το χρόνο να αναπτυχθούν. Παράγωγα της ανάπτυξης των μικροβίων είναι διάφορα δύσοσμα αέρια που συμβάλλουν στην κακοσμία.
Παρουσία νεκρωμένων δοντιών ή χρόνιων αποστημάτων στο στόμα. Επειδή τα χρόνια αποστήματα δεν πονάνε μπορεί να περνάνε απαρατήρητα ή να μην τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Όμως το ελάχιστο πύον που αναβλύζει από αυτά προκαλεί δυσοσμία.
Σπασμένα ή τερηδονισμένα δόντια , ρίζες που δεν έχουν εξαχθεί , αποτελούν ιδανικό μέρος για παρουσία μικροβίων. Δεν καθαρίζονται εύκολα και έτσι μαζεύουν πέτρα τρυγία και υπολείμματα τροφών.
Ουλίτιδα ή περιοδοντίτιδα. Και οι δύο ανωτέρω παθήσεις , είναι βασικές αιτίες κακοσμίας. Η φλεγμονή που παρουσιάζεται στις καταστάσεις αυτές , έχει σαν αποτέλεσμα μικροαιμορραγίες των ούλων. Το αίμα καθώς βρίσκεται στο στόμα προκαλεί κακοσμία. Επίσης στην περίπτωση της περιοδοντίτιδας , ανάμεσα στα δόντια και στα ούλα δημιουργούνται βαθύς θύλακοι που δεν καθαρίζονται , μαζεύουν πέτρα , τροφές και μικρόβια.
Έντονα ορθοδοντικά προβλήματα με τη σειρά τους δημιουργούν πολλά σημεία κατακράτησης των τροφών και δυσκολία στον καθαρισμό τους.
Ελλιπής καθαρισμός κινητών προσθετικών εργασιών , όπως οι μερικές ή οι ολικές οδοντοστοιχίες. Ειδικά οι οδοντοστοιχίες πρέπει να πλένονται καθημερινά , και μετά από κάθε γεύμα , για να μην μένουν τροφές πάνω ή από κάτω τους.
Κακότεχνες ή παλιές ακίνητες προσθετικές εργασίες. Εάν μια προσθετική εργασία δεν έχει καλή εφαρμογή , τότε ευνοεί τις συνθήκες κατακράτησης τροφών. Παλιές εργασίες (ακρυλικές , μεταλλικές κλπ) έχουν με τα χρόνια χάσει την στιλπνότητα τους και έχουν αδροποιηθεί με αποτέλεσμα να πιάνουν εύκολα πλάκα και πέτρα πάνω τους και να είναι δύσκολος ο καθαρισμός τους.
Οξείες καταστάσεις των μαλακών ιστών πέριξ του στόματος , όπως φλεγμονώδης ή πυώδης αμυγδαλές , ή χρόνιες όπως χρόνιες ιγμορίτιδες μπορούν να προκαλέσουν κακοσμία του στόματος.
Το κάπνισμα και η έντονη κατανάλωση τροφών που προκαλούν δυσοσμία (όπως το σκόρδο πχ) έχει σαν αποτέλεσμα την κακοσμία του στόματος.
Έχει κατηγορηθεί και το στομάχι για την κακοσμία του στόματος. Όμως αυτές οι περιπτώσεις είναι πολύ σπάνιες , έχουν σχέση με τον οισοφάγο και αντιμετωπίζονται από άλλες ιατρικές ειδικότητες.
Όπως καταλαβαίνουμε από όλα τα παραπάνω , η κακοσμία του στόματος είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας. Μπορεί να οφείλεται σε μία από τις ανωτέρω καταστάσεις ή σε περισσότερες που πολλές φορές συνυπάρχουν στο στόμα.
Πώς αντιμετωπίζεται η κακοσμία;
Όπως και κάθε άλλη πάθηση που μας ταλαιπωρεί , έτσι και η κακοσμία , θεραπεύεται όταν αίρονται οι αιτίες που την προκαλούν.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων που αναφέραμε πριν , οι αιτίες έχουν ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση μικροβίων , και μέσω του μεταβολισμού τους , την παραγωγή αερίων που προκαλούν κακοσμία.
Έτσι και στην περίπτωση της κακοσμίας , η αντιμετώπιση της γίνεται απομακρύνοντας τις συνθήκες που οδηγούν στην κατακράτηση των τροφών ή τη συσσώρευση των μικροβίων :
- Τερηδονισμένα δόντια πρέπει να θεραπεύονται. Τυχόν ρίζες που βρίσκονται στο στόμα , πρέπει να αφαιρούνται , σπασμένα δόντια (όταν δεν υπάρχει τρόπος να αποκατασταθούν) επίσης. Θεραπεία χρόνιων αποστημάτων και συριγγίων.
- Πολύ σημαντική είναι η άριστη στοματική υγιεινή , η απομάκρυνση των τροφών από τα μεσοδόντια διαστήματα : είτε με το βούρτσισμα , είτε με μεσοδόντια βουρτσάκια είτε με οδοντικό νήμα. Την οδοντόβουρτσα είναι σκόπιμο να τη αλλάζουμε κάθε 3-4 μήνες το αργότερο.
- Όταν υπάρχουν προσθετικές εργασίες στο στόμα πρέπει να καθαρίζονται σχολαστικά (ειδικά κάτω από τα γεφυρώματα) ενώ αν είναι παλιές και έχουν φθαρεί πρέπει να αντικαθίστανται.
- Οι κινητές εργασίες πρέπει να καθαρίζονται μετά από κάθε γεύμα.
- Σε περίπτωση στοματικής αναπνοής , πρέπει να εξεταστούν και να αρθούν τα αίτια που την προκαλούν. Ο ωτορινολαρυγγολόγος θα εξετάσει το ρινικό διάφραγμα , το λαιμό , τις αμυγδαλές κλπ
- Ουλίτιδα η περιοδοντίτιδα πρέπει να θεραπεύεται άμεσα (όχι μόνο για λόγους κακοσμίας).
- Η ορθοδοντική θεραπεία βοηθάει στην σωστή διάταξη των δοντιών , στον εύκολο καθαρισμό τους και στην ελαττωμένη κατακράτηση τροφών ανάμεσα στα δόντια.
- Τέλος ανάλογα το αίτιο που προκαλεί ξηροστομία , (πχ κάποια πάθηση των σιελογόνων αδένων , λήψη φαρμάκων που προκαλούν ελάττωση στην παραγωγή σιέλου) πρέπει να αντιμετωπίζεται και να θεραπεύεται.
- Σε σχέση με τη στοματική υγιεινή , το βούρτσισμα των δοντιών στο σπίτι δεν φτάνει. Η πέτρα δεν αφαιρείται με το βούρτσισμα. Όλοι μας πρέπει ιδανικά να κάνουμε καθαρισμό στο ιατρείο μια φορά το χρόνο το λιγότερο.
Τέλος εάν έχουμε παρατηρήσει ότι έχουμε τάση για κακοσμία , πρέπει να ελαττώσουμε είτε το κάπνισμα (όσοι είναι καπνιστές) είτε τις τροφές που προκαλούν δυσοσμία (πχ το κρεμμύδι ή το σκόρδο)
Δεν είμαστε αντίθετοι με την χρήση τσίχλας , αρκεί να είναι χωρίς ζάχαρη. Η τσίχλες προωθούν την παραγωγή σιέλου με θετικά αποτελέσματα στην κακοσμία.
Τα στοματοπλύματα βοηθούν αρκεί να γνωρίζουμε ότι δεν αντικαθιστούν το βούρτσισμα. Απλά το συμπληρώνουν. Δεν συμφωνούμε με την καθημερινή πρωι μεσημέρι βράδυ , χρήση τους. Μόνο σε περιπτώσης άμεσης ανάγκης (όπως και τα στοματικά σπρέυ) , για γρήγορη απομάκρυνση της κακοσμίας. Αλλιώς μια φορά τη μέρα είναι αρκετή.
Με όλα αυτά θα αντιμετωπίσουμε το θέμα της κακοσμίας. Έχουμε τα μέσα. Αρκεί να ακολουθήσουμε τους ανωτέρω κανόνες.
Δεν ξεχνάμε ότι η ομιλία είναι ο βασικότερος τρόπος επικοινωνίας είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο. Δεν πρέπει να αφήσουμε την κακοσμία του στόματος να επηρεάζει αυτούς τους τομείς της ζωής μας.
Όμορφη και δροσερή αναπνοή που αποπνέει υγεία, θα μας αλλάξει τη ζωή!!!
Εάν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία ,
μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου.
Ευχαριστώ
Ε. Λ. Καστρίτης