Οδοντικό τραύμα

teeth injuries2

Με τον όρο οδοντικό τραύμα ονομάζουμε τον τραυματισμό ενός δοντιού , μόνιμου ή νεογιλού. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να συμβουλέψουμε στο ποιες θα πρέπει να είναι οι ενέργειες μας στη περίπτωση ενός τέτοιου συμβάντος.

Διευκρινίζουμε ότι αναφερόμαστε σε συμβάματα όπου εμπλέκεταιι η περιοχή του στόματος μόνο (δόντια , χείλη , ούλα) χωρίς άλλες προεκτάσεις στο υπόλοιπο σώμα είτε σε έκταση είτε σε βαρύτητα.

Σε περιπτώσεις που ο τραυματισμός είναι γενικός και σοβαρός , εννοείται ότι η αποκλειστική μας ενέργεια είναι η εξασφάλιση της ζωής , με την παροχή των πρώτων βοηθειών , και η άμεση παραπομπή στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Τα δόντια μπορούν να περιμένουν. 

 

Ο οδοντικός τραυματισμός συμβαίνει συχνότερα στην παιδική και εφηβική ηλικία , αλλά και σε όσα άτομα ασχολούνται με τα σπορ και γενικά με έντονες δραστηριότητες. Βέβαια ο τραυματισμός μπορεί να συμβεί στον καθένα μας κάτω από ποικίλες συνθήκες.

 

Ποιές είναι οι επιπτώσεις ενός οδοντικού τραυματισμού;

 Το οδοντικό τραύμα , έχει ως αποτέλεσμα :

 

Α. Ορατά αποτελέσματα :teeth injuries

 

  1. Το κάταγμα και αποκοπή τμήματος του δοντιού.
  2. Την κινητικότητα του δοντιού.
  3. Την ορατή μετακίνηση του δοντιού.
  4. Την εμβύθιση του δοντιού μέσα στο φατνίο της γνάθου (καμιά φορά τόσο πού που μπορεί να μην είναι ορατό καθόλου).
  5. Την μερική εκγόμφωση του δοντιού.
  6. Την ολική εκγόμφωση (πλήρη απόσπαση) του δοντιού από τη θέση του.

 

 

Β. Μη ορατά αποτελέσματα :

teeth injuries6

 

teeth injuries5

1. Ρωγμή του της μύλης ή της ρίζας δοντιού

2. Κάταγμα της ρίζας του δοντιού

3. Νέκρωση του δοντιού , η οποία μπορεί να προκληθεί είτε άμεσα είτε μετά από ένα χρονικό διάστημα που μπορεί να ποικίλει από μερικές μέρες έως μερικούς μήνες. 

 

 

 

 

 

 

Ποιές είναι οι άμεσες ενέργειες μας σε περίπτωση οδοντικού τραυματισμού?

Οι ενέργειες μας εξαρτώνται απο τα αποτελέσματα του τραυματισμού. Ας δούμε ποιες είναι οι ενδεδειγμένες ενέργειες μας ανάλογα το περιστατικό :

 

- Στην περίπτωση του κατάγματος σχετικά μεγάλου τμήματος του δοντιού τότε εάν βρούμε το κομμάτι καλό είναι να το τοποθετήσουμε μέσα σε λίγο κρύο νερό και να επισκεφτούμε άμεσα τον οδοντίατρο. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μπορέσει το κομμάτι να συγκολληθεί πίσω στη θέση του.

- Στις περιπτώσεις μετακίνησης  , κινητικότητας , μερικής εκγόμφωσης ή εμβύθισης ενός δοντιού , τότε προσέχουμε να μην πιέζουμε την περιοχή , να μη ασκούμε καμία δύναμη στα δόντια μέχρι να πάμε γρήγορα στον οδοντίατρο. Ο τελευταίος ανάλογα την περίπτωση θα βάλει το δόντι στη θέση του ,  θα προχωρήσει σε ακινητοποίηση του και θα δώσει οδηγίες σχετικά. Στις περισσότερες φορές όλα θα εξελιχθούν ομαλά και το δόντι θα παραμείνει στο στόμα όπως όλα τα υπόλοιπα δόντια.

 

Ολική εκγόμφωση δοντιού 

teeth injuries7

- Ίσως το πιο θορυβώδες και ανησυχητικό σύμβαμα να είναι η ολική εκγόμφωση ενός μονίμου  δοντιού από το στόμα (σε περίπτωση νεογιλού δοντιού δεν γίνεται επαναφύτευση).

Η πρώτη ενέργεια είναι να βεβαιωθούμε ότι το δόντι είναι πραγματικά εκτός στόματος : Υπάρχει περίπτωση να έχει σπρωχτεί βαθιά στο ούλος και να έχει καλυφτεί ολοκληρωτικά από αυτό και να μη φαίνεται καθόλου.

Σε κάθε περίπτωση προσέχουμε μην τυχόν ένα εξαχθέν δόντι βρίσκεται στο λαιμό φράσσοντας την αναπνευστική οδό , ώστε να πράξουμε ανάλογα.

 Στην περίπτωση της εκγόμφωσης πρέπει να δράσουμε γρήγορα. Ο χρόνος είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή επαναφύτευση του δοντιού στη θέση του. Το όριο για επιτυχή επαναφύτευση είναι οι 2 ώρες με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας τα πρώτα 30 έως 60 λεπτά. 

 Πρέπει κατ' επέκταση  γρήγορα να βρούμε το δόντι. Προσπαθώντας να μη το πιάνουμε από τη ρίζα , να το ξεπλύνουμε ελαφρά με νερό.

 

teeth injuries8

 

Στη συνέχεια ανάλογα τις συνθήκες , τον τραυματισμό , την απόσταση απο τον οδοντίατρο , τη συνεργασία του παθόντα και βέβαια τη δική μας ψυχραιμία , να προσπαθήσουμε να βάλουμε το δόντι όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πρότερη θέση του. Το σταθεροποιούμε ελαφρά με μια γάζα και κατόπιν επισκεφτόμαστε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τον οδοντίατρο. 

 

 

 

teeth injuries9

 

 

  

Εάν δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μόνοι μας στην επανατοποθέτηση , τότε πρέπει να τοποθετήσουμε το δόντι σε ένα μικρό κουτάκι με υγρό. Το υγρό πρέπει να είναι κατά σειρά προτίμησης : κρύο γάλα , νερό ή σάλιο.

 

 

 

 

teeth injuries10

 

 


  

Εάν δεν έχουμε τίποτα απο τα ανωτέρω (πχ βρισκόμαστε σε μια απομακρυσμένη παραλία) τότε πρέπει να το βάλουμε στο στόμα μας ανάμεσα στα κάτω δόντια και το μάγουλο (αυτό να γίνει μόνο από  ενήλικο , στα παιδιά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος κατάποσης).

 

Προσοχή : δεν το βάζουμε σε υγρή χαρτοπετσέτα , ούτε το τρίβουμε.  Η γρήγορη μετάβαση στον οδοντίατρο θα αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχούς επαναφύτευσης του δοντιού τη θέση του.  

 

 

 

Ο οδοντίατρος θα τοποθετήσει το δόντι στη θέση του και θα το ακινητοποιήσει. Θα περιποιηθεί τυχόν τραύματα της περιοχής και θα ελέγξει και τα γύρω δόντια για τυχόν τραυματισμό τους. Τέλος θα δώσει οδηγίες ανάλογα την περίπτωση. 

 

Όμως εκτός των ανωτέρω άμεσα ορατών αποτελεσμάτων ενός τραυματισμού υπάρχουν και τα μη ορατά.

teeth injuries12

 

Ενώ φαινομενικά τα δόντια δείχνουν ανέγγιχτα, μπορεί να έχουν υποστεί βλάβη μικρής η μεγαλύτερης έκτασης : ρωγμή ή κάταγμα ρίζας. Και οι δύο περιπτώσεις θα αξιολογηθούν , και θα αντιμετωπιστούν ανάλογα. Η ρωγμή χωρίς συμπτώματα έχει καλύτερη πρόγνωση ενώ όταν υπάρχουν συμπτώματα ή όταν υπάρχει κάταγμα ρίζας , η πρόγνωση για το μέλλον του δοντιού είναι δυσχερέστερη.

 

 

Σε κάθε περίπτωση τραυματισμού απόλυτη ένδειξη αποτελεί η ακτινογραφία είτε μικρή (περιακρορριζική) , είτε πανοραμική. Θα μας αποκαλύψει τυχόν βλάβες που δεν φαίνονται εξωτερικά.

 

Νέκρωση του δοντιού

Άφησα τελευταία την νέκρωση του δοντιού. Λέγοντας νέκρωση του δοντιού ονομάζουμε την νέκρωση του νεύρου του δοντιού. Αυτή μπορεί να γίνει άμεσα αλλά μπορεί όμως να γίνει και μετά από αρκετό χρονικό διάστημα από τον τραυματισμό του (εβδομάδες ή και μήνες).

Η νέκρωση μπορεί να συμβεί ασυμπτωματικά ή μπορεί και να συνοδεύεται από συμπτώματα όπως έντονος πόνος , απόστημα ή δημιουργία ακρορριζικής κύστης.

teeth injuries3Κλασσικό παράδειγμα ασυμπτωματικά νεκρωμένων δοντιών είναι τα νεογιλά δόντια που ίσως κάποιοι από εμάς να θυμούνται στο στόμα κάποιου συμμαθητή μας στα σχολικά μας χρόνια , ως ‘σκούρο δοντάκι’. Ο λόγος που γίνεται αυτό είναι ότι με το τράνταγμα ή την ελάχιστη μετακίνηση του δοντιού τραυματίζονται τα μικροσκοπικά αγγεία στην άκρη της ρίζας του και προκαλείται αιμορραγία μέσα στο εσωτερικό του δοντιού δηλαδή στον πολφό του. Η διάχυτη αυτή αιμορραγία μεταφέρει συστατικά του αίματος μέσα στα οδοντινοσωληνάρια της οδοντίνης βάφοντας την σκούρη.

 

 

Δυστυχώς , όπως αναφέραμε παραπάνω , δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε το πότε θα συμβεί μια νέκρωση μετά από ατύχημα στα δόντια. Γι’ αυτό καλό είναι να κάνουμε δοκιμασία ζωτικότητας του δοντιού ανά τακτά χρονικά διαστήματα (πχ 1 - 3 - 6 - 12 μήνες μετά) έτσι ώστε να διαγνώσουμε έγκαιρα την νέκρωση του δοντιού και να προλάβουμε τον αποχρωματισμό του.

Η αντιμετώπιση της νέκρωσης ενός δοντιού είναι η ενδοδοντική του θεραπεία (απονεύρωση).

Σε κάθε περίπτωση εάν μετά από οποιοδήποτε χρονικό διάστημα (μικρό η μεγάλο) μετά από έναν οδοντικό τραυματισμό , νιώσουμε είτε ενόχληση είτε δούμε το δόντι να σκουραίνει πρέπει άμεσα να επισκεφτούμε τον οδοντίατρο για να  προχωρήσει ο τελευταίος στη θεραπεία του.

 

 

Οδοντικός τραυματισμός και πρόληψη

Αναφέραμε στην αρχή του άρθρου ότι οι οδοντικοί τραυματισμοί συμβαίνουν συχνότερα στην παιδική και εφηβική ηλικία , χωρίς να αποκλείουμε όλες τις υπόλοιπες ηλικίες.

1. Ζώνη - κράνος

Θεωρούμε περιττό να αναφέρουμε τα κλασσικά μέτρα πρόληψης και προστασίας που όλοι οφείλουμε να εφαρμόζουμε όπως να φοράμε ζώνη  ή κράνος όταν επιβαίνουμε σε  αυτοκίνητο η μοτοσικλέτα.

 

2. Ορθοδοντική θεραπεία οριζόντιας πρόταξης

Υπάρχει όμως κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψη στα παιδιά και στους εφήβους. Αυτό είναι η οριζόντια πρόταξη της άνω γνάθου. Η οριζόντια πρόταξη της άνω γνάθου είναι μια ορθοδοντική ανωμαλία όταν τα πρόσθια δόντια  της άνω γνάθου προεξέχουν πολύ μπροστά σε σχέση με τα δόντια της κάτω. Πέραν του αισθητικού και λειτουργικού προβλήματος που δημιουργείται , αυτή η κατάσταση αυξάνει κατακόρυφα την πιθανότητα τραυματισμού των κεντρικών τομέων της άνω γνάθου σε μικροατυχήματα που κανονικά δε θα είχαν καμία επίπτωση.

 

teeth injuries14

 

 

 

Πολύ σημαντικό λοιπόν μέτρο πρόληψης οδοντικών τραυματισμών είναι η σωστή  ορθοδοντικά θέση των δοντιών και ειδικά να μην υπάρχει οριζόντια πρόταξη των άνω δοντιών.

 

 

 

 

3. Νάρθηκας προστασίας

Τέλος άλλο ένα σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι η εφαρμογή νάρθηκα προστασίας , που φοριέται στα δόντια ειδικά σε όσους ασχολούνται με δυναμικά και έντονα σπορ (μπάσκετ , skateboard, πολεμικές τέχνες , extreme sports κλπ). Υπάρχουν 2 ειδών νάρθηκες : οι προκατασκευασμένοι και οι εξατομικευμένοι.

 

 

teeth injuries16

 

 

Την καλύτερη εφαρμογή και προστασία προσφέρουν οι εξατομικευμένοι νάρθηκες ο οποίοι κατασκευάζονται ειδικευμένα για τον κάθε ασθενή μετά από την λήψη αποτυπωμάτων στο ιατρείο. Αυτοί οι νάρθηκες αποτελούν το καλύτερο μέτρο πρόληψης κατά των οδοντικών τραυματισμών.

 

 

 

 

Συμέρασμα

Συμπερασματικά , μετά από έναν οδοντικό τραυματισμό , πρέπει να διατηρήσουμε τη ψυχραιμία μας και να δράσουμε γρήγορα γιατί όσο πιο γρήγορα κάνουμε τις ενδεδειγμένες ενέργειες τόσο ευκολότερη θα είναι η θεραπεία και τόσο καλύτερη θα είναι η πρόγνωση για τα εμπλεκόμενα δόντια.   

 

Εάν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία ,

μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου.

Ευχαριστώ

Ε. Λ. Καστρίτης

teeth injuries13